Arbitrum DAO and $ARB: Hãy đu giá đúng!

Intro

Vậy là sau khoảng thời gian dài chờ đợi từ cộng đồng thì cuối cùng Arbitrum cũng đã công bố token của mình với ticker $ARB. Việc Arbitrum dành đến 11.62% tổng cung của mình để airdrop cho user đã làm cộng đồng chao đảo. Nhiều ngày nay chúng ta có thể thấy từ khoá Arbitrum airdrop xuất hiện dày đặc trên các trang thông tin đại chúng. Dẫu vậy, có lẽ mọi người đang không để ý 2 từ khoá Arbitrum DAO và Arbitrum Orbit. Bài viết này mình sẽ bàn luận về 2 chủ đề này cũng với điều mọi người mong ngóng suốt mấy hôm nay: Now token, wen dump?

Arbitrum DAO

Chắc nhiều bạn sẽ nghĩ việc $ARB ra token sẽ chỉ là để incentivze hệ sinh thái hay đơn giản chỉ là “ra token để có cái mà team ăn chứ”. Thực ra, lí do không chỉ có vậy.

Từ trước đến nay các Layer 2 nói chung và Arbitrum nói riêng đang khá là centralized, Đối với Arbitrum thì nó có một khái niệm gọi là chain owner. Chain owner này kiểu như là một admin cho mạng lưới, có nhiệm vụ kiểm soát các thay đổi với Arbitrum.

$ARB token sẽ giúp cho Arbitrum phân quyền hơn thông qua cơ chế DAO khá quen thuộc. Offchain Labs chuyển Arbitrum sang DAO cũng có nghĩa họ đã giao quyền sở hữu chain này lại cho các $ARB holder.

$ARB holder sẽ có quyền vote các proposal của Arbitrum và các proposal này sẽ hoàn toàn execute on-chain tức là không cần đến đội ngũ coreteam phải đi propose.

Nói chung đơn giản chỉ có vậy thôi. Mình đánh giá utility của ARB là khá giống với OP khi hai token này chỉ để govern và không thể được sử dụng để làm gas (Arbitrum và Optimism hiện tại sử dụng ETH làm gas cho giao dịch). Nhắc đến governace thì mình sẽ nói thêm một chút về delegate program.

Voting power của ARB holder sẽ dựa trên số lượng ARB mà họ nắm giữ. Những người này sẽ có thể tự vote theo ý thich của mình hoặc nếu lười thì có thể uỷ quyền cho người khác để vote các proposal thay mình thông qua Tally.

Một điểm cần lưu ý là ARB sẽ govern cả Arbitrum One và Arbitrum Nova.

Arbitrum Orbit

Sau Layer 2 là gì? Layer 3? Well u get that right. Cùng với việc công bố DAO model thì Arbitrum cũng giới thiệu về Arbitrum Orbit. Đơn giản dễ hiểu thì Orbit là một bộ khung mẫu cho các dev có thể xây dựng lên các Layer 3 trên Arbitrum. Các Layer 3 này sẽ hoàn toàn permissionless (tức là không cần DAO phải thông qua để deploy trên Arbitrum).

Có 3 lí do chính để deploy 1 Layer 3 trên Arbitrum

• Khả năng mở rộng tốt hơn: Mỗi Layer 3 sẽ sử dụng resource của riêng mình nên sẽ tránh được bottleneck của việc sử dụng chung.
• Khả năng linh động trong việc chọn security model (ví dụ như kết hợp trust minimization của Arbitrum One và phí giao dịch thấp của Arbitrum Nova).
• Khả năng linh động trong việc chọn môi trường xử lí giao dịch

The fair value of $ARB

Okay mình đoán đây sẽ là phần đa số các bạn muốn đọc. Disclaimer: mình khá là bullish đối với $ARB nên quan điểm có thể hơi biased và như mọi khi thì this is not a financial advice. Mình cũng không có bình luận gì về giá $ARB khi list sàn vì điều này còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố như market sentiment, macroeconomic conditions và tất nhiên là BTC price nữa.

Để tìm ra được giá trị thực của Arbitrum thì sự lựa chọn khả dĩ nhất để so sánh là Optimism. Hai Layer 2 này có những điểm tương đồng sau

• Cả 2 đều là Optimistic Rollup.
• Cả 2 đều dùng Ethereum cho data availability.
• Cả 2 đều có Circulating supply/Total supply thấp (low float)
• OP và ARB đều chỉ có một chức năng là governance (tương lai chưa rõ có thêm tính năng gì không) và transaction token vẫn là ETH. Mình có thêm Polygon vào list vì nó cũng là sidechain nhưng hơi khó so sánh vì MATIC còn có chắc năng làm gas fee và có burn mechanism nữa.
• Cả 2 đều airdrop một lượng lớn token cho cộng đồng.
• Tokenomics khá giống nhau.
• Mối lương duyên: Red and Blue? M̶a̶n̶c̶h̶e̶s̶t̶e̶r̶ Optimistic rollup is blue.
  

Trước khi đi vào tính toán thì mình muốn làm rõ một số điều mình đang assume.

Theo như thông báo của Arbitrum Foundation thì sẽ có 11.62% supply được airdrop cho user 1.13% được airdrop cho DAOs ⇒ initial supply của ARB sẽ rơi vào khoảng 1.275b ⇒ mình sẽ assume con số này là circulating supply của ARB luôn vì số token còn lại của team, investor thêm 1 năm nữa mới bắt đầu được unlock. Lượng token trong treasury cũng không được đề cập nên mình cũng sẽ bỏ qua.

Sau khi lượm lặt data và tính toán thì mình có bảng sau

Các case dưới đây cũng là xét về mặt trung đến dài hạn

Bear case

Đây là trường hợp xấu nhất mà mình nghĩ có thể xảy ra với ARB. Arbitrum trước giờ luôn được mệnh danh là king of Layer 2. Nếu chỉ xét riêng với Optimism thì Arbitrum vượt trội ở mọi metric cũng như tech. Nói về tech, nếu các bạn không biết thì hiện tại Optimism vẫn chưa có fraud proof (điều này có nghĩa Optimism vẫn chấp nhận invalid state root). Thêm một điều nữa là nếu như validator của Optimism offline thì tất cả fund sẽ bị đóng băng và không có cách nào rút được.

Hiện tại tất cả các metric về TPS, Daily txn, TVL của Arbitrum đều đang vượt trội so với Optimism thông số về TVL các bạn có thể xem ở bảng trên còn ở dưới đây là revenue của 2 nền tảng:

Revenue Arbitrum tích luỹ được hiện đã gấp 4 lần của Optimism.

⇒ Ta có trong trường hợp marketcap của hai Layer 2 này bằng nhau thì:

• $ARB: $0.7
• ARB market cap: $0.9b

Acceptable case:

Trường hợp này thì mình nghĩ là hợp lí hơn vì dẫu sao TVL của Arbitrum là cao hơn nhiều so với Optimism ⇒ Do đó nếu ta lấy marketcap đại diện cho TVL thì tỉ lệ market cap/TVL của hai Layer 2 này nên bằng nhau (bỏ qua các yếu tố về tech, favorite child,…). Nếu vậy ta sẽ có:

• $ARB: $1.3
• ARB market cap: $1.66b

Avi case:

Đây là một case khá thú vị mà mình muốn đưa vào. Trong một podcast của Avi Felman thì anh này đã từng nói rằng có người offer mình mua phần seed của Arbitrum với định giá là $15b valuation ⇒ FDV = $15b. Nếu mọi thứ đi với đúng giá mà Avi được chào bán thì giá hợp lí của ARB là:

• $ARB: $1.5
• ARB market cap: $1.91b

Fair case

Theo mình đây là định giá đúng nhất cho ARB. Nếu các bạn quan sát ở bảng trên thì có thể thấy tỉ lệ FDV/TVL của 3 blockchain đã launch token là Polygon, Optimism và đang có tỉ lệ này khá tương đồng từ 11.3-15.3. Vậy nếu ta lấy FDV/TVL của Arbitrum bằng với FDV/TVL của Optimism (trùng hợp là cũng ở giữa trong range 11-15) thì ta có những con số sau:

• $ARB: $2.26
• ARB market cap: $2.88b

Vài dòng cuối

Arbitrum vẫn là một Layer 2 đi đầu về công nghệ cũng như mức độ adoption. Sẽ thật thú vị nếu chúng ta được chứng kiến Layer 3 war trên Layer 2 này. Lời cuối mình muốn nhắn nhủ là tất cả các thông tin ở trên chỉ là để các bạn có một cái nhìn rõ hơn về giá trị của Arbitrum và hoàn toàn KHÔNG CÓ GIÁ TRỊ KHAM KHẢO về việc ARB lúc trade khi đã được list sàn sẽ có giá như thế nào vì như đã nói việc này phụ thuộc quá nhiều yếu tố. Chúng ta hãy cùng chờ xem liệu việc ARB được list vào ngày có kết quả FOMC tháng này là trùng hợp hay sự  tính toán có chủ đích.